Auteursarchief: admin

Het mooiste Gællemuniger woord

Aan de oproep om ‘het mooiste Gællemuniger woord’ in te leveren is massaal gehoor gegeven. Meer dan 600 woorden werden ingestuurd. Daaruit heeft de Taelkrink een stembiljet samengesteld dat rond 6 september huis-aan-huis verspreid zal worden in Genemuiden.

Om het stembiljet te downloaden klik HIER.

Nadat alle dubbele woorden én de woorden die bij controle toch gewoon Nederlands bleken te zijn, waren verwijderd, bleven er toch honderden woorden over. Reden voor de Taelkrink om te besluiten bepaalde categorieën woorden apart te zetten, om er wellicht in een volgende editie van Eikoerei de mooiste uit te kiezen. Het gaat om de categorieën: a) Uitdrukkingen en zegswijzen B) Planten, bloemen en dieren en C) Scheldwoorden en benamingen (als iepekræssien, groaperd enz.). Deze woorden zult u nu dus niet op het stembiljet aantreffen.

Wat u wel aantreft is een lijst met ruim 120 prachtige Gællemuniger woorden die geen van allen in de dikke, driedelige Van Dale staan. Daartussen woorden die in het Nederlands maar moeilijk te omschrijven zijn. Wat betekent het bijvoorbeeld wanneer een jurk ‘bruselijk’ is? En zit u wel eens te ‘tonnekn’, of te ‘vondern’, ligt u wel eens te ‘kraenewaekn’, of te ‘baeloorn’ of bent u wel eens ‘kuum’, of ‘bluisterig’, of ‘veralderierd’? Al deze woorden (mét de betekenis) en vele andere vind u op het stembiljet.

De stembiljetten worden rond het weekend van 6 september huis-aan-huis verspreid in Genemuiden en is te downloaden op deze site door hier te klikken. Elke Gællemuniger mag op de lijst max. 3 woorden aankruisen die hij/zij het mooist vindt. De stembiljetten kunnen tot en met zaterdag 13 september worden ingeleverd op Stuivenbergstraat 5. Ook mogen de gekozen woorden worden gemaild naar j.bakker-rietman@zonnet.nl.

Uit de woorden met de meeste stemmen wordt dan tijdens de streektaalavond ‘Kiekn wat aa’j zaegn’ uiteindelijk het allermooiste Gællemuniger woord gekozen. Deze avond vindt plaats op vrijdag 19 september in het Hervormd Centrum.

 

Oproep: wie weet er nog wat van het ‘Hoeks’?

In de jaren voor- en waarschijnlijk ook nog wel nà de oorlog werd er in Genemuiden wel ‘Hoeks’ gesproken: een soort geheimtaal die men had ontwikkeld door letters of lettergrepen van een woord om te wisselen of toe te voegen. Sommigen waren er zeer bedreven in. Over het Hoeks is weinig tot niets vastgelegd en er zullen niet veel personen meer zijn die nog precies weten hoe het in elkaar zat. De Gællemuniger Taelkrink wil toch graag proberen de laatste resten vast te leggen. En wie weet is dat nog wel meer dan we denken!

De volgende vragen zouden we graag beantwoord zien:

  • Is er wat nauwkeuriger aan te geven in welke periode er Hoeks werd gesproken?
  • Wie spraken er Hoeks? Een bepaalde leeftijdscategorie, en/of een bepaalde buurt, en/of een bepaalde sociale klasse, of ….
  • Bij wat voor gelegenheid sprak men Hoeks?
  • Met wie werd Hoeks gesproken?
  • Weet u of het vrij algemeen gebruikt werd, of dat het eigenlijk maar een kleine groep was die het beheerste?
  • Weet u hoe het Hoeks in elkaar stak? Hoe men de woorden vormde? Werden er bijvoorbeeld lettergrepen of klanken toegevoegd / weggelaten / achterstevoren gezet? En deed men dat bij alle woorden, of alleen bij kernwoorden in een zin?
  • Kent u mensen die ons wellicht nog meer van het Hoeks kunnen vertellen, of het misschien zelfs nog spreken?

Hartelijk dank voor uw medewerking!

De Gællemuniger Taelkrink, Jannie Bakker

janniebakker@genemuiden.info

Opening expo petroleumkelder

Petroleumkelder_openingPetroleumkelder_opening02

Burgemeester Bilder, Rijk van Dijk (vrijwilliger Stichting Promotie Genemuiden) en Wim Beens (vrijwilligers Tapijtmuseum) openden donderdag officieel de expositie in de petroleumkelder en op de Sas. Ze rolden een originele Genemuider mat uit om de bezoekers naar binnen te lokken. De expositie moet bezoekers en inwoners wijzen op de drie aantrekkelijke Genemuider musea: het Historisch Centrum, het Tapijtmuseum en Stoomgemaal Mastenbroek.

Het idee is afkomstig van de Stichting Promotie Genemuiden die ook werkt aan het behoud van turfschip De Vijf Gebroeders, dat donderdag ook lag afgemeerd bij de Sas. Veel lokale en regionale media was op de opening afgekomen, waaronder RTV Oost. Burgemeester Bilder zag het tevreden aan. “Vanaf het moment dat ik in deze gemeente werk verbaast het mij dat we ons product niet voor het voetlicht brengen. Een project doet dat wel. Een mooi initiatief”, aldus Bilder.

De burgemeester greep de opening aan om de vele vrijwilligers van de musea en de Stichting Promotie Genemuiden een compliment te geven. Ook verwees hij naar de bemanning van de Vijf Gebroeders. “Die zetten zich enorm in en genieten tegelijkertijd zelf. Dat is de juiste combinatie om zaken tot stand te brengen.”

Namens de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden deed Robert Pleijsier nog een kort woord. Hij wees op de prachtige aanvulling die de musea krijgen door de 6-daagse openstelling van de kelder voor de voorbijkomende (water)toerist. Daarnaast kunnen de Genemuidenaren genieten van de geopende kelder. “Laten we hopen op een goede spin-off”.

De petroleumkelder stonden jarenlang leeg nadat ze begin van deze eeuw zijn gerenoveerd. Ze zijn in 1868 gebouwd na de zoveelste stadsbrand, waarbij dit keer een derde van Genemuiden afbrandde. Daarom mocht binnen de bebouwde kom geen brandstof worden opgeslagen. De petroleum lag vanaf dat moment in de nieuwe kelders bij de Sas. Dat waterwerk moest bovendien Genemuiden tegen de regelmatige overstromingen beschermen.

Historicus Henk Beens wees nog eens op de omvang van dat project. “Dat kostte twee keer de gemeentebegroting. Ongelooflijk, maar hard nodig.”

Gerrit Jan Bosman van de Stichting Promotie Genemuiden wees er bij zijn welkomswoord op dat de petroleumkelders belangrijk voor Genemuiden zijn, zeker nu ze een nieuwe invulling hebben. “Toeristen blijven niet lang in Genemuiden hangen. Voordat je het in de gaten hebt, zijn ze al op de Kamperzeedijk of over de pont. Wij proberen ze langer in de stad te houden. Daar hebben ook de winkeliers baat bij.” Rond de Sas zijn ook nieuwe informatieborden geplaatst. Bezoekers lezen daarop de historie van Genemuiden en het monument.

Voor de video van de opening, klik hier

Het mooiste Gællemuniger woord?

Eikoerei2013-2

Op vrijdag 19 en zaterdag 20 september 2014 vindt in Genemuiden weer het streektaalfestival ‘Eikoerei’ plaats. Op de vrijdagavond wordt het festival geopend met een grote streektaalavond in het Hervormd Centrum.

Tijdens deze avond zal ook de verkiezing van ‘het mooiste Gællemuniger woord’ plaatsvinden. Vanaf heden kunnen er woorden voor deze verkiezing worden voorgedragen. Iedereen die wel eens heeft gedacht “Wat is dàt een mooi Gællemuniger woord!” kan dat woord nu inbrengen voor de verkiezingen. Gedurende de zomer zullen alle ingebrachte woorden worden verzameld en op 19 september vindt dan, tijdens de Eikoerei-streektaalavond, de verkiezing van het allermooiste Gællemuniger woord plaats. In aanmerking voor verkiezing komen alle echte Gællemuniger woorden: dus niet uit het Nederlands vertaalde woorden maar woorden die typisch Gællemunigers zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan woorden als ‘bliekns’ (mazelen) of ‘smoa’ (lenig). Woorden kunnen worden voorgedragen door ze (onder vermelding van uw naam en adres) te mailen naar j.bakker-rietman@zonnet.nl of door het woord op een briefje geschreven door de brievenbus te stoppen op Stuivenbergstraat 5.

Voorjaarsactiviteiten in het HCG

In het Historisch Centrum Genemuiden (voorheen de Oudheidskamer) zal vanaf 10 mei t/m 28 juni elke zaterdagmiddag iets bijzonders te beleven zijn. Natuurlijk is het museum dan geopend, maar elke week krijgt ook één activiteit van het Historisch Centrum bijzondere aandacht.

Dat begint op 10 mei met een stadswandeling. Onder leiding van een deskundige gids wordt een tocht gemaakt door het oudste deel van Genemuiden. Onderweg worden de deelnemers gewezen op talloze bezienswaardigheden, maar ook op kleine details in onze stad, waar men in het dagelijks leven aan voorbij gaat. Op 7 juni zal de stadswandeling worden herhaald.

Op zaterdag 17 mei en zaterdag 14 juni zullen er in het Historisch Centrum films worden vertoond. Inmiddels bezit het HCG een ruime collectie van bekende en minder bekende films die allemaal betrekking hebben op Genemuiden. Daaruit zal op deze middagen een keuze worden gemaakt.

Op de zaterdagen 24 mei en 21 juni is het de beurt aan de jeugd. Dan worden er in en rond het museum diverse kinderspelen georganiseerd. Wie durft kan o.a. proberen te lopen op stelten, men kan oefenen in ‘baanteln’ enz.

Op 31 mei en 28 juni wordt er een puzzeltocht georganiseerd. Deelnemers krijgen een vel met vragen en opdrachten (natuurlijk allemaal betrekking hebbend op historisch Genemuiden) en moeten Genemuiden in om de antwoorden te vinden. De minimumleeftijd voor deelname aan de puzzeltocht is 10 jaar.

Alle activiteiten vinden plaats of starten bij het Historisch Centrum Genemuiden, Hoek 27, en beginnen om 14.00 uur. Deelname is gratis.

Vernieuwd oorlogsmonument onthuld

In aanwezigheid van familieleden werd zaterdagmiddag 2 mei het vernieuwde monument voor oorlogsslachtoffers onthuld. Voorafgaand aan de onthulling was er voor genodigden een bijeenkomst in het Historisch Centrum Genemuiden. Hier werd onder andere een presentatie getoond met foto’s en verhalen van de verschillende slachtoffers. Bij het monument werd een korte toespraak gehouden door Andres Post van werkgroep van het monument van de Vrienden van oud Genemuiden en werd een gedicht voorgedragen door de voorleeskampioen van Genemuiden. Met 50 nabestaanden van de slachtoffers en andere vertegenwoordigers en belangstellenden was er een grote belangstelling. Het monument leverde de afgelopen weken veel publiciteit op omdat de familie van slachtoffer Brink boos was dat zijn naam niet meer voor zou komen op het monument in Genemuiden, maar alleen aan de Kamperzeedijk. De Vrienden van oud Genemuiden kozen ten aanzien van de opgestelde criteria voor het vermelden van slachtoffers voor de gulden middenweg door de naam te blijven vermelden op het monument en zodoende geen onnodige commotie te veroorzaken. De reacties op de bijeenkomst en het onthulde monument waren positief, waardevol en soms, ook na zoveel jaren, emotioneel.

Monument_onthulling_01Monument_onthulling_02Monument_onthulling_03Monument_onthulling_04Monument_onthulling_05Monument_onthulling_06

2 Luiemottes op 1 mei

Twee groepen kinderen hebben de traditie van Luiemotte dit jaar in stand gehouden. Ze moesten daarvoor wel in de regen door Genemuiden lopen. Burgemeester Bilder reikte ’s avonds bij het Historisch Centrum Genemuiden (voorheen Oudheidkamer) de prijzen van Luiemotte uit. Met dus twee deelnemers was dat geen tijdrovende klus. De jury bepaalde uiteindelijk dat de familie Kloosterman de mooiste luiemotte had gemaakt en dat de familie Brouwer daarmee de tweede prijs had gewonnen. Na de prijsuitreiking verplaatsten de luiemotte zich naar De Meente, waar de bewoners veel belangstelling toonden voor de kinderen die een Genemuider traditie in ere hielden.

Aankondiging: Onthulling oorlogsmonument in het Springerpark

Herschel

(Foto: De familie Herschel, voor de oorlog woonachtig in Genemuiden, waarvan 7 gezinsleden aan het monument worden toegevoegd.)

De Stichting Vrienden van Oud Genemuiden heeft met medewerking van het gemeentebestuur van Zwartewaterland, het Provisoorfonds, Steenhouwerij Van Ommen uit Kampen en Prestige Reclame B.V. uit Genemuiden de aanpassing van het oorlogsmonument in het Springerpark in Genemuiden ter hand genomen.

De aanpassingen van het oorlogsmonument bestaan uit het vervangen van de huidige marmeren platen door vier nieuwe marmeren platen. De namen van de oorlogsslachtoffers worden gerangschikt op datum van overlijden. Aan de 18 reeds vermelde oorlogsslachtoffers worden 14 ‘andere’ namen van oorlogsslachtoffers toegevoegd. Ook komt er een nieuw bord met informatie over de 32 oorlogsslachtoffers die op het aangepaste monument worden genoemd.

Het aangepaste oorlogsmonument zal op zaterdagmiddag 3 mei 2014 om 16.00 uur worden onthuld door familieleden van een aantal oorlogsslachtoffers waarvan de namen aan het oorlogsmonument worden toegevoegd.

Familieleden van de 32 oorlogsslachtoffers die worden genoemd op het aangepaste oorlogsmonument en andere belangstellenden worden hierbij van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de onthulling. Degenen die aanwezig willen zijn bij de onthulling van het aangepaste oorlogsmonument wordt verzocht om uiterlijk 15.45 uur aanwezig te zijn bij het oorlogsmonument in het Springerpark.

1 mei: Luiemotte!

Luiemotte_Unesco

Binnenkort is het weer zover: donderdag 1 mei, Luiemotte! Dit keer niet meer direct na koninginnedag, dus voldoende (vrije) dagen om een luiemotte te maken! Volgens de traditie wordt dit feest gevierd op de eerste dag van mei. Al sinds mensenheugenis is het de gewoonte, dat dan in de vroege ochtend de luiemottes door de straten van Genemuiden trekken. Met hun gebel en gezang wekken zij de langslapers en roepen hen op uit bed te komen. Ook dit jaar zullen Vrienden van Oud Genemuiden deze traditionele voorjaarsviering weer organiseren.

Een luiemotte maken is niet zo moeilijk als het lijkt: de basis wordt gevormd door een ladder met daaroverheen een wit laken. Verder kan er wat gaas of een gebogen buis worden gebruikt om wat vorm aan het geheel te geven.

Het belangrijkste is echter de versiering. Omdat het om een lentefeest gaat, moet die voor het overgrote deel uit weidebloemen bestaan: dotterbloemen, madeliefjes, pinksterbloemen, wat de natuur op het moment maar biedt is goed.  Een enkel lint of iets dergelijks is geen probleem, maar bij dit lentefeest horen vooral veel bloemen!

Een luiemotte is ook géén praalwagen. Huisjes, hooibergen enz. horen er niet op! Wat wel authentiek is, is een koepeltje of een afdakje, bogen, rondingen enz., alles weer versierd met veldbloemen. Ook kan er een klein kind (of een pop) in pyjama of nachtponnetje worden meegedragen, want de luilakken worden immers gemaand om op te staan!

Rond een luiemotte moeten niet teveel mensen lopen. De St. Vrienden van Oud-Genemuiden heeft als maximum per luiemotte acht personen gesteld, maar vaak is vijf of zes al wel voldoende. Bij meer mensen die mee willen doen kunnen er beter twee luiemottes worden gemaakt.

Op de ochtend van donderdag 1 mei mogen de luiemottes vanaf 7 uur vrij door Genemuiden trekken. Om half acht moeten ze zich melden bij de controlepost die op het pleintje aan de Pr. Irenestraat staat, voor tandartsenpraktijk Rooker, Rond kwart voor 8 verzamelen de luiemottes zich op de Kaai, voor ’t Olde Staduus. Daar zal dan de beoordeling door de jury plaatsvinden, terwijl de deelnemers tevens een versnape­ring wordt aangeboden.

’s Avonds om zeven uur worden de luiemottes weer bij de Oudheidskamer verwacht voor de prijsuitreiking en een rondgang door De Meente.

Oudheidkamer wordt Historisch Centrum Genemuiden

IMG_3677kl

De Oudheidkamer in Genemuiden is al bijna veertig jaar gevestigd in het pand Hoek 27. Daar begon een enthousiaste groep vrijwilligers indertijd met een stijlkamer, een ouderwets keukentje en een kleine expositie van diverse oudheidkundige voorwerpen uit Genemuiden en omstreken.

Dat is nu wel anders. Hoewel de ‘Oudheidkamer’ naast de stijlkamer en –keuken tegenwoordig ook een authentiek winkeltje huisvest zijn er allerlei activiteiten in het pand ondergebracht. Zo beheert een team van amateurhistorici een uitgebreid archief, ondergebracht in een documentatieruimte. Hier kan men terecht met vragen op het gebied van stamboomonderzoek, er kunnen naslagwerken worden geraadpleegd en daar is het aanspreekpunt voor alle mogelijke vragen op het terrein van de Genemuider historie.
Enkele jaren geleden is in de expositieruimte beneden een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van Genemuiden door de eeuwen heen gerealiseerd. Op aansprekende en moderne wijze wordt daar getoond hoe Genemuiden zich ontwikkeld heeft van kleine nederzetting tot dynamische gemeenschap. Bij het bezoek van schoolklassen, waarvoor een lesprogramma onder begeleiding is opgezet, en tijdens het bezoek van groepen wordt in de filmruimte beeldmateriaal getoond van de plaatselijke geschiedenis. Ook tijdens een dag als Genemusiment is de Oudheidkamer een centrum van activiteiten welke hieruit worden ondernomen. Afgelopen jaar was er bijvoorbeeld het uitschrijven van oorkondes voor Grootburgers van de Grootburgerij.
Naast al deze tastbare zaken is het gebouw het onderkomen van een aantal werkgroepen die zich bezig houden met de geschiedenis van Genemuiden op allerlei gebied. De activiteiten hiervan worden ondernomen vanuit de ‘Oudheidkamer’, wat door al deze dingen en bovengenoemde zaken meer een centrum is geworden van de Genemuider Historie.

Om deze reden heeft het bestuur besloten de naam te wijzigen in ‘Historisch Centrum Genemuiden’, een naam die beter aangeeft wat er op Hoek 27 allemaal te beleven valt en ondernomen wordt. Het HCG blijft overigens gewoon een onderdeel van de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden, waar ook de Gællemuniger Taelkrink, de klederdrachtgroep en de werkgroep genealogie ofwel stamboomonderzoek deel van uitmaken.