Tijdens Eikoerei is er bij het Historisch Centrum een wedstrijd ‘wasgoed in de kniepliende kniepm’ gehouden. Een bepaalde hoeveelheid wasgoed moest zo snel mogelijk in de kniepliende worden gewerkt, waarbij dan de tijd werd opgenomen.
Als winnaars van deze wedstrijd zijn uit de bus gekomen:
1e plaats: Maria van Dijk (2.47 min.)
2e plaats: Marrie van Lente (2.58 min.)
3e plaats: Hilly Krabbe-van Olst (3.02 min.)
4e plaats: Henrike Bosman (3.04 min.)
5e plaats: Ria Bruintjes-van Dijk (3.11 min.)
Burgemeester Bilder, Rijk van Dijk (vrijwilliger Stichting Promotie Genemuiden) en Wim Beens (vrijwilligers Tapijtmuseum) openden donderdag officieel de expositie in de petroleumkelder en op de Sas. Ze rolden een originele Genemuider mat uit om de bezoekers naar binnen te lokken. De expositie moet bezoekers en inwoners wijzen op de drie aantrekkelijke Genemuider musea: het Historisch Centrum, het Tapijtmuseum en Stoomgemaal Mastenbroek.
Het idee is afkomstig van de Stichting Promotie Genemuiden die ook werkt aan het behoud van turfschip De Vijf Gebroeders, dat donderdag ook lag afgemeerd bij de Sas. Veel lokale en regionale media was op de opening afgekomen, waaronder RTV Oost. Burgemeester Bilder zag het tevreden aan. “Vanaf het moment dat ik in deze gemeente werk verbaast het mij dat we ons product niet voor het voetlicht brengen. Een project doet dat wel. Een mooi initiatief”, aldus Bilder.
De burgemeester greep de opening aan om de vele vrijwilligers van de musea en de Stichting Promotie Genemuiden een compliment te geven. Ook verwees hij naar de bemanning van de Vijf Gebroeders. “Die zetten zich enorm in en genieten tegelijkertijd zelf. Dat is de juiste combinatie om zaken tot stand te brengen.”
Namens de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden deed Robert Pleijsier nog een kort woord. Hij wees op de prachtige aanvulling die de musea krijgen door de 6-daagse openstelling van de kelder voor de voorbijkomende (water)toerist. Daarnaast kunnen de Genemuidenaren genieten van de geopende kelder. “Laten we hopen op een goede spin-off”.
De petroleumkelder stonden jarenlang leeg nadat ze begin van deze eeuw zijn gerenoveerd. Ze zijn in 1868 gebouwd na de zoveelste stadsbrand, waarbij dit keer een derde van Genemuiden afbrandde. Daarom mocht binnen de bebouwde kom geen brandstof worden opgeslagen. De petroleum lag vanaf dat moment in de nieuwe kelders bij de Sas. Dat waterwerk moest bovendien Genemuiden tegen de regelmatige overstromingen beschermen.
Historicus Henk Beens wees nog eens op de omvang van dat project. “Dat kostte twee keer de gemeentebegroting. Ongelooflijk, maar hard nodig.”
Gerrit Jan Bosman van de Stichting Promotie Genemuiden wees er bij zijn welkomswoord op dat de petroleumkelders belangrijk voor Genemuiden zijn, zeker nu ze een nieuwe invulling hebben. “Toeristen blijven niet lang in Genemuiden hangen. Voordat je het in de gaten hebt, zijn ze al op de Kamperzeedijk of over de pont. Wij proberen ze langer in de stad te houden. Daar hebben ook de winkeliers baat bij.” Rond de Sas zijn ook nieuwe informatieborden geplaatst. Bezoekers lezen daarop de historie van Genemuiden en het monument.
Voor de video van de opening, klik hier
In het Historisch Centrum Genemuiden (voorheen de Oudheidskamer) zal vanaf 10 mei t/m 28 juni elke zaterdagmiddag iets bijzonders te beleven zijn. Natuurlijk is het museum dan geopend, maar elke week krijgt ook één activiteit van het Historisch Centrum bijzondere aandacht.
Dat begint op 10 mei met een stadswandeling. Onder leiding van een deskundige gids wordt een tocht gemaakt door het oudste deel van Genemuiden. Onderweg worden de deelnemers gewezen op talloze bezienswaardigheden, maar ook op kleine details in onze stad, waar men in het dagelijks leven aan voorbij gaat. Op 7 juni zal de stadswandeling worden herhaald.
Op zaterdag 17 mei en zaterdag 14 juni zullen er in het Historisch Centrum films worden vertoond. Inmiddels bezit het HCG een ruime collectie van bekende en minder bekende films die allemaal betrekking hebben op Genemuiden. Daaruit zal op deze middagen een keuze worden gemaakt.
Op de zaterdagen 24 mei en 21 juni is het de beurt aan de jeugd. Dan worden er in en rond het museum diverse kinderspelen georganiseerd. Wie durft kan o.a. proberen te lopen op stelten, men kan oefenen in ‘baanteln’ enz.
Op 31 mei en 28 juni wordt er een puzzeltocht georganiseerd. Deelnemers krijgen een vel met vragen en opdrachten (natuurlijk allemaal betrekking hebbend op historisch Genemuiden) en moeten Genemuiden in om de antwoorden te vinden. De minimumleeftijd voor deelname aan de puzzeltocht is 10 jaar.
Alle activiteiten vinden plaats of starten bij het Historisch Centrum Genemuiden, Hoek 27, en beginnen om 14.00 uur. Deelname is gratis.
In aanwezigheid van familieleden werd zaterdagmiddag 2 mei het vernieuwde monument voor oorlogsslachtoffers onthuld. Voorafgaand aan de onthulling was er voor genodigden een bijeenkomst in het Historisch Centrum Genemuiden. Hier werd onder andere een presentatie getoond met foto’s en verhalen van de verschillende slachtoffers. Bij het monument werd een korte toespraak gehouden door Andres Post van werkgroep van het monument van de Vrienden van oud Genemuiden en werd een gedicht voorgedragen door de voorleeskampioen van Genemuiden. Met 50 nabestaanden van de slachtoffers en andere vertegenwoordigers en belangstellenden was er een grote belangstelling. Het monument leverde de afgelopen weken veel publiciteit op omdat de familie van slachtoffer Brink boos was dat zijn naam niet meer voor zou komen op het monument in Genemuiden, maar alleen aan de Kamperzeedijk. De Vrienden van oud Genemuiden kozen ten aanzien van de opgestelde criteria voor het vermelden van slachtoffers voor de gulden middenweg door de naam te blijven vermelden op het monument en zodoende geen onnodige commotie te veroorzaken. De reacties op de bijeenkomst en het onthulde monument waren positief, waardevol en soms, ook na zoveel jaren, emotioneel.
Twee groepen kinderen hebben de traditie van Luiemotte dit jaar in stand gehouden. Ze moesten daarvoor wel in de regen door Genemuiden lopen. Burgemeester Bilder reikte ’s avonds bij het Historisch Centrum Genemuiden (voorheen Oudheidkamer) de prijzen van Luiemotte uit. Met dus twee deelnemers was dat geen tijdrovende klus. De jury bepaalde uiteindelijk dat de familie Kloosterman de mooiste luiemotte had gemaakt en dat de familie Brouwer daarmee de tweede prijs had gewonnen. Na de prijsuitreiking verplaatsten de luiemotte zich naar De Meente, waar de bewoners veel belangstelling toonden voor de kinderen die een Genemuider traditie in ere hielden.
(Foto: De familie Herschel, voor de oorlog woonachtig in Genemuiden, waarvan 7 gezinsleden aan het monument worden toegevoegd.)
De Stichting Vrienden van Oud Genemuiden heeft met medewerking van het gemeentebestuur van Zwartewaterland, het Provisoorfonds, Steenhouwerij Van Ommen uit Kampen en Prestige Reclame B.V. uit Genemuiden de aanpassing van het oorlogsmonument in het Springerpark in Genemuiden ter hand genomen.
De aanpassingen van het oorlogsmonument bestaan uit het vervangen van de huidige marmeren platen door vier nieuwe marmeren platen. De namen van de oorlogsslachtoffers worden gerangschikt op datum van overlijden. Aan de 18 reeds vermelde oorlogsslachtoffers worden 14 ‘andere’ namen van oorlogsslachtoffers toegevoegd. Ook komt er een nieuw bord met informatie over de 32 oorlogsslachtoffers die op het aangepaste monument worden genoemd.
Het aangepaste oorlogsmonument zal op zaterdagmiddag 3 mei 2014 om 16.00 uur worden onthuld door familieleden van een aantal oorlogsslachtoffers waarvan de namen aan het oorlogsmonument worden toegevoegd.
Familieleden van de 32 oorlogsslachtoffers die worden genoemd op het aangepaste oorlogsmonument en andere belangstellenden worden hierbij van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de onthulling. Degenen die aanwezig willen zijn bij de onthulling van het aangepaste oorlogsmonument wordt verzocht om uiterlijk 15.45 uur aanwezig te zijn bij het oorlogsmonument in het Springerpark.
Binnenkort is het weer zover: donderdag 1 mei, Luiemotte! Dit keer niet meer direct na koninginnedag, dus voldoende (vrije) dagen om een luiemotte te maken! Volgens de traditie wordt dit feest gevierd op de eerste dag van mei. Al sinds mensenheugenis is het de gewoonte, dat dan in de vroege ochtend de luiemottes door de straten van Genemuiden trekken. Met hun gebel en gezang wekken zij de langslapers en roepen hen op uit bed te komen. Ook dit jaar zullen Vrienden van Oud Genemuiden deze traditionele voorjaarsviering weer organiseren.
Een luiemotte maken is niet zo moeilijk als het lijkt: de basis wordt gevormd door een ladder met daaroverheen een wit laken. Verder kan er wat gaas of een gebogen buis worden gebruikt om wat vorm aan het geheel te geven.
Het belangrijkste is echter de versiering. Omdat het om een lentefeest gaat, moet die voor het overgrote deel uit weidebloemen bestaan: dotterbloemen, madeliefjes, pinksterbloemen, wat de natuur op het moment maar biedt is goed. Een enkel lint of iets dergelijks is geen probleem, maar bij dit lentefeest horen vooral veel bloemen!
Een luiemotte is ook géén praalwagen. Huisjes, hooibergen enz. horen er niet op! Wat wel authentiek is, is een koepeltje of een afdakje, bogen, rondingen enz., alles weer versierd met veldbloemen. Ook kan er een klein kind (of een pop) in pyjama of nachtponnetje worden meegedragen, want de luilakken worden immers gemaand om op te staan!
Rond een luiemotte moeten niet teveel mensen lopen. De St. Vrienden van Oud-Genemuiden heeft als maximum per luiemotte acht personen gesteld, maar vaak is vijf of zes al wel voldoende. Bij meer mensen die mee willen doen kunnen er beter twee luiemottes worden gemaakt.
Op de ochtend van donderdag 1 mei mogen de luiemottes vanaf 7 uur vrij door Genemuiden trekken. Om half acht moeten ze zich melden bij de controlepost die op het pleintje aan de Pr. Irenestraat staat, voor tandartsenpraktijk Rooker, Rond kwart voor 8 verzamelen de luiemottes zich op de Kaai, voor ’t Olde Staduus. Daar zal dan de beoordeling door de jury plaatsvinden, terwijl de deelnemers tevens een versnapering wordt aangeboden.
’s Avonds om zeven uur worden de luiemottes weer bij de Oudheidskamer verwacht voor de prijsuitreiking en een rondgang door De Meente.
De Oudheidkamer in Genemuiden is al bijna veertig jaar gevestigd in het pand Hoek 27. Daar begon een enthousiaste groep vrijwilligers indertijd met een stijlkamer, een ouderwets keukentje en een kleine expositie van diverse oudheidkundige voorwerpen uit Genemuiden en omstreken.
Dat is nu wel anders. Hoewel de ‘Oudheidkamer’ naast de stijlkamer en –keuken tegenwoordig ook een authentiek winkeltje huisvest zijn er allerlei activiteiten in het pand ondergebracht. Zo beheert een team van amateurhistorici een uitgebreid archief, ondergebracht in een documentatieruimte. Hier kan men terecht met vragen op het gebied van stamboomonderzoek, er kunnen naslagwerken worden geraadpleegd en daar is het aanspreekpunt voor alle mogelijke vragen op het terrein van de Genemuider historie.
Enkele jaren geleden is in de expositieruimte beneden een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van Genemuiden door de eeuwen heen gerealiseerd. Op aansprekende en moderne wijze wordt daar getoond hoe Genemuiden zich ontwikkeld heeft van kleine nederzetting tot dynamische gemeenschap. Bij het bezoek van schoolklassen, waarvoor een lesprogramma onder begeleiding is opgezet, en tijdens het bezoek van groepen wordt in de filmruimte beeldmateriaal getoond van de plaatselijke geschiedenis. Ook tijdens een dag als Genemusiment is de Oudheidkamer een centrum van activiteiten welke hieruit worden ondernomen. Afgelopen jaar was er bijvoorbeeld het uitschrijven van oorkondes voor Grootburgers van de Grootburgerij.
Naast al deze tastbare zaken is het gebouw het onderkomen van een aantal werkgroepen die zich bezig houden met de geschiedenis van Genemuiden op allerlei gebied. De activiteiten hiervan worden ondernomen vanuit de ‘Oudheidkamer’, wat door al deze dingen en bovengenoemde zaken meer een centrum is geworden van de Genemuider Historie.
Om deze reden heeft het bestuur besloten de naam te wijzigen in ‘Historisch Centrum Genemuiden’, een naam die beter aangeeft wat er op Hoek 27 allemaal te beleven valt en ondernomen wordt. Het HCG blijft overigens gewoon een onderdeel van de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden, waar ook de Gællemuniger Taelkrink, de klederdrachtgroep en de werkgroep genealogie ofwel stamboomonderzoek deel van uitmaken.
Het college van burgmeester en wethouders staat ‘sympathiek’ tegenover het idee van Stichting Vrienden van Oud Genemuiden om een aantal namen toe te voegen aan het oorlogsmonument in het Genemuider Springerpark. “Het lijkt ons goed om recht te doen aan deze Gaellemunigers door het monument aan te passen.”
De Stichting Vrienden van Oud Genemuiden had het verzoek ingediend om dertien Genemuider oorlogsslachtoffers die nog niet staan vermeld op het oorlogsmonument, alsnog toe te voegen. Op dit moment staan er achttien namen op het betreffende gedenkteken in Genemuiden, waarbij jaarlijks tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei een krans wordt gelegd. Op het monument aan de Kamperzeedijk staan de namen van acht personen, waarvan er één -Lammert Brink- ook wordt vermeld in het Springerpark.
Het idee om dertien ‘nieuwe’ namen toe te voegen, vloeide voort uit een herdenkingsavond in april 2010. Deze stond in het teken van de bevrijding van Genemuiden, 65 jaar eerder. Op die avond werden Gaellemunigers herdacht die als gevolg van de oorlog het leven hebben verloren. “Bij de samenstelling van de lijst kwam al snel de vraag op: wie kan worden aangemeld als slachtoffer”, aldus Stichting Vrienden van Oud Genemuiden, in een brief aan het college van burgemeester en wethouders. “Uit overleg met diverse instanties is ons gebleken dat er geen eenduidige criteria van het begrip ‘oorlogsslachtoffer’ zijn.”
Na overleg met Stichting Stadswacht en de plaatselijke Indië-veteranen werd een aantal richtlijnen daartoe opgesteld. De persoon is geboren en overleden in Genemuiden. Ook was hij of zij bij overlijden woonachtig in de tapijtstad en is omgekomen door oorlogsgeweld of -omstandigheden. Aan de hand van deze criteria werd een lijst van 38 Genemuider oorlogsslachtoffers opgesteld. “Er blijft altijd discussie mogelijk of een bepaalde persoon wel of niet een ‘echt’ oorlogsslachtoffer is”, weet ook de stichting. “Maar we hebben besloten de criteria ruimhartig toe te passen.”
De stichting heeft nu voorgesteld om de huidige twee horizontaal geplaatste platen waarop de namen staan, te vervangen voor vier verticale. “In de huidige situatie staan de namen alfabetisch gerangschikt op achternaam”, schrijven de Vrienden van Oud Genemuiden. “Wij stellen voor de namen te rangschikken op datum van overlijden. Zo kan zonder veel problemen, mocht de situatie zich in de toekomst voordoen, een nieuwe naam worden toegevoegd.” Door de aanpassingen van het monument zou het huidige informatiebord ook moeten worden aangepast.
Met de goedkeuring van burgemeester en wethouders zal de stichting zich inspannen de werkzaamheden af te ronden voor de komende dodenherdenking op 4 mei.
Onder grote belangstelling heeft Henk Beens zaterdagmiddag in het Tapijtmuseum zijn boek ‘De Genemuider fondsen, een glimlach van de tijd’ gepresenteerd. De eerste exemplaren werden overhandigd de vertegenwoordigers van de stichtingen welke de fondsen tijdens de gemeentelijke herindeling voor Genemuiden behouden hebben: Sijm van Lente als voorzitter van de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden, Karst de Lange namens Stichting Stadswacht en aan Jan Bakker namens het Tapijtmuseum.
Volgens de auteur vormt zijn werk een ‘belangrijke bijdrage aan de geschiedschrijving van Genemuiden’. Beens wees er tijdens de presentatie op dat inwoners van Genemuiden het in vroegere tijden moeilijk hadden. Hij deed naar eigen zeggen ‘onthutsende ontdekkingen’.“Het sterftecijfer in Genemuiden lag in de 19e eeuw tijden 50 procent boven het landelijk gemiddelde. Kinkhoest, cholera en typhus eisten huntol. En dan kampten ze nog met tegenvallende biezenoogsten of andere rampspoed. Er was een jaar dat de traditie van klokken luiden bij een sterfgeval is afgeschaft, simpelweg omdat er geen beginnen meer aan was.”Desastreus was de toestand ook in 1674. In dat jaar bestond de bevolking uit 630 mensen, waarondermaar liefst honderd jonge wezen. De gemiddelde leeftijd was veertig jaar. “Het is moeilijk voor te stellen hoe zwaar Genemuidenaren het in vroegere tijden hadden. Wie dit boek leest, zal de huidige tijd leren waarderen”, aldus Beens.Hij moest flink graven in de geschiedenis om de historie van het Provisoorfonds en het Armenfonds van Camen bloot te leggen. Veel ging namelijk verloren tijdens de grote stadsbrand in 1868, terwijl de geschiedenis van de fondsen terugvoert tot 1275. Alle eeuwen konden arme Genemuidenaren bij de fondsen aan kloppen voor ondersteuning. De laatste wees die werd ondersteund dateert uit 1948”, vertelt Beens. In de decennia daarna kregen de fondsen daarom een andere functie. Ze zijn een soort verlengstuk van de bijstand en culturele instellingen kunnen aanspraak maken op de gelden. Volgens Gerard Westhoff van de Stichting Stadswacht heeft Beens een ‘boeiend en meeslepend boek’ geschreven. Dat niet alleen de historie van de fondsen, maar eigenlijk van heel Genemuiden beschrijft.
Stichting Vrienden van Oud Genemuiden heeft meegewerkt aan het boek in de vorm van het verstrekken van vele historische foto’s. Het boek is vanaf komende week te koop voor 25 euro en alleen verkrijgbaar bij Henk Beens aan de Sportlaan 6.