De deuze met brievm

‘Och, och’, aan de deerns vaeke ezucht, ‘och, och, moejer bewaert toch ook van alles’.

As ze eur ölpm met skonemaekn ærgerdn ze eur ieder joor weer stief. Deuzn vol olde troep (in eur oogn) stondn d’r op zolder, mær d’r moch nooit wat wæg-egooid wördn. Angstvallig öl moejer et in de gaetn en as ze prebeerdn wat noar et skuurtien te smokkeln dan bracht ze ‘t weerumme noar de zolder, of de deerns mossn et zelf weerumme brengn. En of ze now al protesteerdn of niet, et ölp eur neks. Moejer bewaerde alles weer. En zo kwam et dat ze op et leste gien deuze meer lös deun, mær d’r mær gauw een uutgevrung skötteldoek overèn aeldn en em dan weer in et ukien van de zolder zettn. Mær niet meer over in zittn, over al die troep. Wie et langste leefde ad de mieste rotzo! Zo mossn ze d’r mær an goan stoan.

Wat de deerns niet wussn? Dat moejer soms stilliegies noar de zolder gong. D’r was een vaste trappe dus zie kon d’r nog best koomm. Tiedn zat ze dan in die deuzn te trækkn, want iedere deuze ad veur eur zo zien erinneregn. Iene deuze was d’r bi-j, woor ze ‘t vaekste in zat te groffln: de deuze met brievm. Sommign van Beernd, toe eur jonge nog! Toen i-j ze skreef was ie in dienst. Ielemoale in Venlo ad ie eleegn, en as ie dan niet noar uus moch, skreef ie eur een brief. Zie kon d’r now nog van genietn, oe mooi ie skrievm kon, en ook van wat i-j skreef. Ja, zie wus wel, i-j kon beter skrievm as proatn. En zo ad ie toe ook al op pepier ezet wat ie kwiet wol. Soms dacht ze: Zo’k ze wæg gooin? Mær zie ad er nooit toe kunn koomm, en ad bi-j eur zelf edacht: ‘Wat gef ‘t ook as de deerns ze laeter leezn? Dan wietn ze ook dat wi-j ook wel gæk met mekaere waarn. Dat geflekflooi en gekoeker wat er now bi-j liekt te eurn, as iederiene et ziet, dat deunn wi-j vrogger niet zo, mær misskien gaffe wi-j wel meer umme mekaere as die jongn van now!’

En dan al die aandere briefies! Van Willem, toe ie tiepm wol leern en noa een paer lessn d’r al weer spi-jzat van was: ‘Moejer, maa’k asjeblief van tieples of ?
‘k Viene d’r neks meer an!’ Nee, dacht ze, jochien, ie mochn d’r niet of. Zunde van ‘t geld wat wi-j d’r veur betaeld aann.

Nog een briefien: ‘Moejer, ek eb oe vanmörn veur-e-leugn, ie waarn ook weer zo ni-jskierig. Ek oefde niet zo vrog noar ‘t wærk, mær ek bin met een maegien uut. P.S Niet teegn de aandern zaegn eur! Klaas.’ Ja, door ad ze umme elachn. Zie wet et nog goed. Klaas met een maegien uut. Et wörde tied dat ie ies een vrouwe kreeg. Mær et was neks e wördn, die dag. Gelukkig was et laeter beter elukt en leek ie now gelukkig met zien Coba.

O, ja, dit briefien van Jan, die met eur Trijn etrouwd is. Vekaansieliefde. Staepelgæk op mekaere, toe en now nog! In die brief vreug ie of ie ies een keer moch koomm kennismaekn. Wat ad ze door teegnop ezien. Zo’n vremde over de vloere, mær et was allemoale goed ekoomm. Wat zal die Triene lachn as ze em laeter soms les. Moejer zag et al veur eur. Triene, de goebel.

Ook nog een klein briefien van Aaltien. Noa een rotdag lag et ‘s oavmds onder de bèèdesprei. Wat aann de meidn weer evöchtn die dag. Bloed aann ze eur onder de naegels vandoan aeld. Op et leste ad ze ze an ‘t wærk ezet. De iene noar buutn roetn lappm en de aander binn, en dezelfde roete, zodat ze mekaere an mossn kiekn. Now et duurde niet lange of zie lachtn weer teegn mekaere. Trijn was laeter bi-j eur ekoomm en ad ezegd: ‘Moejer, wi-j ebbm de dag wel verpest ein, mær et zal niet weer gebeurn!’ Over netuurlijk,  mær die Ale, die kon dat niet. Die draeide mær umme oe èn, as een ond umme zien stært. Ie mossn zelf beginn te proatn, aanders kwam d’r neks van. Miestal lag d’r dan, net as die oavmd, een briefien op bèède: ‘Moejer, bi-j niet kwoad meer,’k eb d’r spiet van!’ ‘Ja,’ dacht ze,  ‘allemoale jongn van de oldn’. Wat zat er een verskil in die karakters. Ook mær goed. Zie aann ‘t goed ad met eur kienders en de angetrouwdn.’t Kon niet beter’, dacht ze!

De leste brief die deur eur vingers gong las ze, met troann in de oogn, nog ies over. Een brief van Beernd. Zien leste brief veur eur. I-j ad em eskreevm toen ie ziek was, en wus dat ie niet weer op kon knappm. Zelf ad ie em an eur egeevm, mær zie moch em pas lös maekn as ie d’r niet meer was. En zo was ‘t ook gebeurd. Wat was ze bliede ewest met die brief. Toe ad ze ook weer emærkt dat aa’j sommige dingn beter kunn opskrievm dan uutspreekn. Die brief was eur dierbaar. Zie ad er Beernd zien leevm in eleezn. Over eur en de kienders ad ie eskreevm. Dat ze ‘t saemm goed ad aann, mær dat ie, now ie zo ziek was, toch ook noar et einde kon verlangn. Dat ie eur allemoale in liefde over kon geevm. Zien geleufsleevm en zien verwachtige ad ie eur pries egeevm in disse brief.
Zie ad een ieleboel beter begreepm en d’r troost uut ekreegn.

Ook disse brief was in de deuze egoan. ‘Kienders’, dacht ze, ‘misskien ebbm jullie oe vaejer ook niet altied begreepm, mær aa’j laeter disse brief leezn zal et aanders weezn’. ‘ Mær,’ dacht moejer, ‘ebbm ze mi-j altied wel deur ad, wel esnapt woorumme aa’k ze zo vaeke, toe en now nog, waerskouwe veur bepoalde dingn?
‘k Deinke’t niet! Zo’k net as vaejer…?’

Toe moejer beneedn was pakte ze de penne en ‘t skriefblok en skreef en skreef. Zie laegde disse brief en ook de leste brief van vaejer in eur kissien bi-j et trouwbukien.

‘Ziezo’, dacht ze ,’as ze laeter disse brievm viendn en leezn, oop ik dat ze een ieleboel dingn beter begriepm van eur oldn, en misskien ook woorumme eur moejer zovule bewaerde! Umdat et dingn van weerde veur eur waarn’.

JvD-F