Het scheepsmodel “Stad Genemuiden”

Verhalen uit vroeger tijd boeien de mensen vaak uitermate. Boeien vooral die mensen die nog juist heugenis hebben
aan de tijd waarin de gebeurtenissen plaatsvonden. Het is dan alsof er een brug geslagen wordt tussen het verleden en het heden. De “goede oude tijd” krijgt glans en glorie wanneer op een gure winteravond bij een warme kachel de reeds lang geleden gebeurtenissen opnieuw verteld worden.
Op deze pagina willen we eens zo’n oude geschiedenis in de herinnering terugroepen.

Artikel uit de Stadskoerier van 8 augustus 1968.

Het verhaal dat we gaan vertellen is al meer dan honderdvijftig jaar oud.
Alleen de bejaarde stadgenoten zullen van de tijd van voor 1900 nog enigszins weet hebben. Hetgeen echter niet uitsluit dat ook de jongeren van een oud verhaal kunnen genieten.
Ons verhaal vertelt van een reeds lang overleden plaatsgenoot, die 110 jaar geleden het
fraaie schip maakte dat in onze raadszaal staat.
Het was in het jaar 1858 dat de heer J. Hannessen op de gedachte kwam om eens een
scheepsmodel te maken.
Hij zal toen wel niet vermoed hebben dat, toen z’n idee verwezenlijkt was, hierover honderd jaar later geschreven zou worden. En toch verdient het dit. Want hetgeen hij vervaardigde siert sinds jaar en dag met ere onze raadszaal. Hetgeen hij tot stand bracht, wekt nog altijd de bewondering van allen die het scheepsmodel bezien.
In dit artikel zullen we de totstandkoming van het schip en de plaatselijke omstandigheden toentertijd eens nader bezien.

Het Genemuiden van 1858.
Toen Johannes Hannessen aan z’n werkstuk begon, was Genemuiden niet het Genemuiden zoals wij dat kennen. Hoe kan het ook anders. De vorige eeuw was nog geheel In oude stijl.
De grote ontwikkeling op vrijwel alle gebied die de 20ste eeuw kenmerkt was nog niet begonnen. Er waren, zoals ook nu, goede en minder goede jaren, waarbij vaak de minder goede de overhand hadden. Armoede en ziekten teisterden toen menigmaal Genemuiden. Ondanks moeite en zorgen wist men echter ook van de kleine vreugden die het leven bood te profiteren. Hoewel, de genoegens ontaarden menigmaal In getwist en ernstige vechtpartijen waren niet zeldzaam.
Daar zal veldwachter Hannessen ook zeker zijn deel van hebben meegekregen. Toch had de gemoedelijkheid die toen gevonden werd een grote bekoring. Het jachten en jagen van onze tijd steekt daarbij heel vreemd af.
De trekschuit gleed heel gezapig door de Wetering. Zo kalmpjes als de schuit ging, zo rustig ging het ook toe In de Genemuider gemeenschap.
In de winteravonden verspreiden de petroleumlampen hun gelige schijn en wanneer de wijzers van de Friese staartklokken negen uur aanwezen dan kroop men in de beddekoetsen, na een lange dag van hard werken.
Ook het stadsbeeld zag er toen heel anders uit dan nu. De vernietigende branden die Genemuiden een ander aanzien zouden geven, hadden nog niet plaatsgegrepen. Ja, het Genemuiden van 1858 verschilde wel enorm met het huidige. En in dat Genemuiden van 1858 leefde en werkte Johannes Hannessen en bouwde hij met liefde en toewijding z’n schip.

Het scheepsmodel “Stad Genemuiden”.
Het resultaat van Hannessen’s liefhebberij ziet u op deze pagina afgebeeld. Het is een werkstuk van flinke afmetingen geworden. Dat ziet men wel aan de schoorsteenmantel. Het schip neemt de gehele breedte er van in beslag. Het stelt het beurtschip de “Stad Genemuiden” voor dat in de vorige eeuw een lijndienst onderhield op Amsterdam. Tot in onderdelen is deze stevige zeiler nagemaakt. Scheepsromp, masten en tuig, benevens al het er bijbehorende scheepsgerei is tot op milimeters precies nagebootst van het grote beurtschip.
Het lijdt geen twijfel of deze beurtvaarder was alleszins zeewaardig. Dat moest ook wel, want het kon vroeger geweldig spoken op de Zuiderzee.
Het zou toen nog heel lang duren voor de binnenzee getemd zou worden. Maar de robuuste beurtvaarder kon heus wel tegen een stootje, zelfs bij stormweer heeft het bewezen dat het zeer betrouwbaar was. Het is erg prettig dat een model van deze zeiler is bewaard gebleven voor het nageslacht. Wie in de gelegenheid komt om het scheepsmodel te bezichtigen moet niet verzuimen om het van nabij te bekijken. Achter een luikje in de boeg zit een plaatje met de naam van de bouwer en het jaartal. Het werkstuk ziet er heus nog niet oud uit. Integendeel, niets doet eigenlijk vermoeden dat het al meer dan een eeuw oud is. Toen op een keer het plafond in de raadszaal naar beneden viel, werd het schip beschadigd. Secretariepersoneel repareerde het op voorbeeldige wijze.

Johannes Hannessen.
Maar wie was nu eigenlijk de bouwer van het scheepsmodel? En hoe kwam hij er toe om dit scheepsmodel te maken? Want hierover iets naders te vernemen is toch ook de opzet van dit artikel.
Welnu, het is zoals u al wel begrepen hebt vervaardigd door Johannes Hannessen, bijgenaamd Jannea de olde snuiter, in het jaar 1858. Hij was oorspronkelijk timmerman, vandaar ook zijn vaardigheid in het maken van een dergelijk stuk werk. Later veranderde hij van beroep. Hij werd veldwachter. Nadat hij gepensioneerd was, werd hij benoemd tot brugwachter. Hij woonde in het pand waar nu elektricien B. Breman woont en eerder op de Westerkaai waar nu D. Verhoek woont. Hannessen maakte het schip uit tijdverdrijf toen zijn vrouw door de pokken was aangetast (waaraan ze ook is overleden) en hij daardoor geen dienst mocht doen.
Toen het klaar was stuurde hij het op een keer naar een scheepsexpositie in Zwolle.
Op deze expositie verwisselde het van eigenaar. Notaris mr. J. H. van Roeyn was nl. verrukt over het model en kocht het. In 1868. na de grote brand, schonk de notaris het aan de stad Genemuiden, die het sindsdien zuinig bewaarde.

De familie Hannessen.
De familie Hannessen was van oorsprong geen zuiver Genemuider geslacht. De heer Hannessen kwam in z’n jonge jaren op vrijersvoeten van Zwolle naar Genemuiden. Tijdens een kermis hier ter plaatse ontmoette hij een jonge vrouw die tot zijn spijt getrouwd bleek te zijn.
Enige jaren later ontstond echter opnieuw kontakt. Het jonge vrouwtje was inmiddels weeuw geworden en dus stond toen niets verkeren en trouwen in de weg, De heer Hannessen verliet daarop Zwolle en vestigde zich in z’ns vrouws plaats Genemuiden
Het nageslacht bleef later onze woonplaats niet helemaal trouw. De kinderen zwierven uit en heden ten dage komt de waarschijnlijk Noorse familienaam hier niet meer voor.
Toch zijn er nu nog wel nazaten van de scheepsmodelbouwer, ook in Genemuiden nog.
Wijlen de wed. van Dijk uit de Nieuwstraat b.v. was een kleinkind van de heer Hannessen, terwijl in Amsterdam o.a. eveneens een kleinkind woont, die de familienaam Hannessen draagt. Verder was er nog een kleinzoon die in de Verenigde Staten van Amerika verzeild raakte. Het was de 76-jarige heer William Bosch, die jarenlang in Chicago woonde maar die later in Florida z’n domicilie had. Deze Amerikaan, die 52 jaar van z’n leven in de States doorbracht bracht een tiental jaren geleden een bezoek aan het oude vaderland en daarbij verzuimde hij niet om een kijkje te nemen in zijn geboortehuis in de Langestraat, het pand waar nu groentehandel Janssen gevestigd is.
En vanzelfsprekend bekeek hij ook grootvaders schip dat te kijk staat in onze raadszaal. Grootvader Hannessen is lang geleden gestorven, maar nog altijd is er zijn schip en nog altijd zijn er familieleden en stadsgenoten die met genoegen naar zijn werkstuk kijken.
Wanneer straks ons nieuwe stadhuis op de Dam klaar is, zal dit fraaie oude werkstuk
pronken in een nieuwe omgeving, als een herinnering uit een lang vervlogen tijd.
Het komt in de hal boven te hangen. Voor het overgebracht wordt naar zijn nieuwe omgeving zal dit prachtige werkstuk grondig gerestaureerd worden.

De replica in de raadszaal van het oude Stadhuis aan de Langestraat.