Jaarverslag 2021

STICHTING VRIENDEN VAN OUD GENEMUIDEN

We kijken terug op het jaar 2021. Het tweede jaar waarin we in de greep waren van het corona-virus. Dachten we aan het begin van het jaar nog dat we het coronavirus door middel van vaccinatie de wereld uit zouden helpen, niets bleek minder waar te zijn. Aan het eind van het jaar bleek dit ijdele hoop te zijn.

Sterker nog, door een nieuwe variant namen de besmettingen en de ziekenhuisopnames in de tweede helft van het jaar schrikbarend toe. Het jaar 2021 werd dan ook gekenmerkt door strenge lockdowns aan het begin en aan het eind van het jaar met tussendoor een periode van versoepeling. We hebben in de eerste helft van het jaar zelfs een avondklok gehad! Wie had dat gedacht anno 2021! Het leidde tot forse rellen en plunderingen in diverse steden. We moesten om toegang te krijgen tot horeca en culturele instellingen gebruik maken van een coronatoegangsbewijs. Dat gold ook voor vakanties in het buitenland. Onder de bevolking ontstonden scherpe tegenstellingen tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden. Toen moesten we aan het eind van het jaar weer hals over kop geboosterd worden, omdat de vaccins waren uitgewerkt! Aan het eind van het jaar was ook goed te merken dat het draagvlak onder de bevolking voor veel beperkende maatregelen danig aan het slinken was. Iedereen had wel last van een soort van corona-moeheid. We wilden allemaal weer vrijheid, licht aan het eind van de tunnel. Maar zouden we ooit nog afkomen van dat virus en die beperkende maatregelen? Dat was het jaar 2021 globaal bekeken.

Het coronavirus ging ook Genemuiden niet voorbij en ook de Stichting ondervond van nabij de gevolgen van het coronavirus. Medewerkers testen positief en moesten in quarantaine of isolatie. We kregen te maken met overlijdens.

Maar laten we kijken hoe de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden het an sich heeft gedaan in 2021.

Voor de vrijwilligers van de Stichting begint het jaar 2021 anders dan we gewend zijn. Voor het eerst geen traditionele Ni-jjoorsvisite annex jaarvergadering in januari. Dit alles in verband met de dan nog steeds geldende beperkende maatregelen ter beteugeling van het coronavirus.

Eerst op 8 maart 2021 hebben we de in de statuten voorgeschreven jaarvergadering gehouden. Niet zoals we gewend waren op de zolder van het Historisch Centrum Genemuiden, onder het genot van een hapje en een drankje, en afgewisseld met verhalen en de traditionele kwis. Nee, telefonisch. Er waren slechts 7 deelnemers. Het jaarverslag over 2020 van de secretaris werd niet voorgelezen. Het was vooraf rondgestuurd en er waren geen op- of aanmerkingen. Het financieel verslag over 2020 was ook vooraf met de andere stukken meegezonden. Penningmeester Harwin van Lente had al bij veel posten door middel van een voetnoot een toelichting gegeven. Desondanks geeft hij nog een algemene toelichting op het financieel verslag. We sluiten het jaar 2020 af met een positief saldo van ruim € 3.000,-. Het aantal donateurs is helaas wel weer gedaald (van 1117 naar 1112, dus -5). Dit wordt echter voornamelijk veroorzaakt door sterfgevallen. Verder worden donateurs die drie jaar niet hebben betaald, van de lijst gehaald. Door omstandigheden kan men één jaar niet betalen maar drie jaar is teveel. De leden van de kascommissie 2020, Gerda Tuinman en Gera van Lente, hebben de kas gecontroleerd. De financiële administratie is in orde is bevonden. Er zijn geen onregelmatigheden geconstateerd. De penningmeester wordt decharge verleend. Daarmee worden de financiële stukken over 2020 vastgesteld. Tot nieuwe leden van de kascommissie voor 2021 worden benoemd Gera van Lente en Klaas Timmerman.

Co Mateboer en Sijm van Lente zijn aftredend als bestuurslid. Beiden stellen zich verkiesbaar voor een volgende termijn, waarbij Sijm wel te kennen geeft dat hij het voorzitterschap op termijn wenst over te dragen. Er zijn geen beletselen voor de herverkiezing waardoor Co en Sijm worden herkozen als bestuurder. Beiden spreken hun dank uit voor het in hen gestelde vertrouwen.

Het bestuur van de Stichting bestond in 2021 uit de volgende personen: Sijm van Lente, voorzitter, Andres Post, secretaris, Harwin van Lente, penningmeester, Diny Eenkhoorn, bestuurslid, Co Mateboer, bestuurslid en Robert Pleijsier, bestuurslid. Vanaf eind 2020 heeft Tanya van Goor meer en meer de secretariële werkzaamheden van Andres Post overgenomen. Per 1 januari 2022 was zij officieel aangesteld als secretaris. Haar onverwachte overlijden op 31 januari 2022 aan de gevolgen van corona heeft verhinderd dat zij deze functie verder kon uitoefenen.

Het bestuur van de Stichting heeft in 2021 niet afzonderlijk als bestuur vergaderd. De meeste zaken werden besproken in de gehouden vergaderingen met de vrijwilligers of door middel van e-mail- en WhatsApp-contact.

Op 1 januari 2021 telde de Stichting 24 vrijwilligers/medewerkers, de bestuursleden meegerekend. In 2021 en in de eerste maand van 2022 hebben we helaas van drie vrijwilligers afscheid moeten nemen:

Op 17 juli 2021 is Antje Mateboer-Haverkamp overleden op de leeftijd van 98 jaar. We zijn dankbaar voor haar jarenlange inzet voor de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden. Ze bleef tot op hoge leeftijd betrokken bij verschillende activiteiten van de Stichting. Voor het Historisch Centrum Genemuiden was ze onder andere gastvrouw tijdens openingstijden van het museum. Verder was ze betrokken bij verkoopactiviteiten, zoals braderieën en markten in de Meente. Ook was ze actief bij de klederdrachtgroep.
Op 21 november 2021 is Aaltje Bakker-van den Berg overleden in de leeftijd van 81 jaar aan de gevolgen van corona. Erg triest voor de familie omdat kort daarvoor ook al haar broer Johannes van den Berg en zijn vrouw Hennie van den Berg-Last waren overleden aan de gevolgen van corona. Wij zijn dankbaar voor de jarenlange inzet van Aaltje voor de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden. Aaltje trad niet op de voorgrond, maar je kon er vanuit gaan dat de aan haar toevertrouwde taken, waaronder schoonmaakwerkzaamheden, werden uitgevoerd.
Op 31 januari 2022 overleed onze vrijwilliger Tanya van Goor, in de leeftijd van 60 jaar, eveneens aan de gevolgen van corona. Ze raakte bij onze stichting betrokken door haar hobby stamboomonderzoek (genealogie). Vanwege haar achtergrond had Tanya de taken van het secretariaat op zich genomen, evenals het beheer van de website en de algemene mailbox. Ze schreef enthousiast artikelen voor ‘Oud nieuws’, stelde teksten samen voor de podcasts over de historie van Genemuiden en was betrokken bij de opnames hiervan. Helaas heeft onze samenwerking slechts zo’n 2 jaar geduurd.

Deze drie vrijwilligers blijven in onze herinnering en ook vanaf deze plek wensen wij de familie veel sterkte toe bij het verlies van hun dierbaren.

Gezien Westhoff heeft vanwege gezondheidsredenen op 30 november 2021 een stapje teruggedaan als vrijwilliger. Gelukkig blijft ze nog bij ons betrokken als ‘niet actief vrijwilliger’/’oud-vrijwilliger’. Dat houdt in dat ze op de vrijwilligerslijst blijft staan. Ook blijft ze in de groepsapp, zodat ze op de hoogte blijft van het reilen en zeilen van de Stichting. Gezien heeft verder aangegeven dat als we een vraag hebben over klederdracht, dat zij ons daarbij wil helpen. Daarvoor zijn we Gezien dankbaar.

Maar er is ook nog positief nieuws te melden op het vlak van de vrijwilligers. Op 26 april 2021 is één van de vrijwilligers koninklijk onderscheiden, Tiny Altena-van de Berg. Zij kreeg deze onderscheiding vanwege haar vrijwillige werkzaamheden voor onze Stichting, voor de Christelijk Gemengde Zangvereniging ‘De Lofstem’ en voor de Stichting Akkerwinde. In verband met het coronavirus hebben bestuur en vrijwilligers op straat aandacht besteed aan dit heuglijke feit. En op 24 september 2021 werd dochter Femke geboren bij Klaas en Annemiek Timmerman.

Na genoemde overlijdens telt de Stichting aan het begin van het nieuwe jaar 2022 21 vrijwilligers/medewerkers. Dat is niet heel veel. Om alle taken goed en evenwichtig te kunnen beleggen, zullen we in het voor ons liggende jaar echt op zoek moeten naar versterking. Ten tijde van het uitspreken van dit jaarverslag lijkt het er op dat we al versterking krijgen voor het secretariaatswerk in de persoon van Jannie Mateboer. Een mooie ontwikkeling!

In 2021 hebben we 1 keer een telefonische vergadering gehouden met de vrijwilligers (8 maart 2021), 1 keer een fysiek overleg op de zolder van het Historisch Centrum Genemuiden (1 september 2021), en op 6 december 2021 heeft de voorzitter een informatieblad samengesteld en rondgestuurd aan alle vrijwilligers en bestuursleden. Als bestuur kijken we hier natuurlijk niet positief op terug. Voor een goede informatie-uitwisseling, standpuntbepaling en besluitvorming is het juist goed om fysiek bij elkaar te komen. Ook is een fysieke bijeenkomst beter voor het versterken van de onderlinge band. Gelet op de huidige stand van de beperkende maatregelen ter beteugeling van het coronavirus (maart 2022), vertrouwen we er op dat we in 2022 weer fysieke bijeenkomsten met de vrijwilligers kunnen houden. Het eerste fysieke vrijwilligerscontact hebben we afgelopen maandag 7 maart 2022 weer gehad!

Laten we nu gaan kijken naar de vier ‘activiteitenclusters’ waarmee de Stichting naar buiten treedt, te weten:

het Historisch Centrum Genemuiden;
de werkgroep ‘Klederdracht’;
de werkgroep ‘Genealogie’, en
de Taelkrink.

Bij de bespreking van deze vier pijlers komt de invloed van de corona-crisis goed naar voren.

Richten we ons eerst op de pijler ‘Historisch Centrum Genemuiden’.

Normaliter is het Historisch Centrum Genemuiden ruim 50 keer in een jaar open op de zaterdagmiddagen. Ook opent het Historisch Centrum Genemuiden haar deuren tijdens Koningsdag (27 april) en de Biestemærk (op de derde dinsdag van oktober). Het coronavirus en de daarmee verband houdende beperkende maatregelen gooiden echter roet in het eten. Vanaf 27 oktober 2020 tot 5 juni 2021 was het Historisch Centrum Genemuiden voor publiek gesloten. Een hele lange periode dus! Dat betekende dat het Historisch Centrum Genemuiden ook niet bezocht kon worden tijdens Koningsdag op 27 april 2021. Van 5 juni 2021 tot 6 november 2021 was het Historisch Centrum Genemuiden op de reguliere tijden open voor bezoek. Ook tijdens de Biestemærk op dinsdag 19 oktober 2021 kon het Historisch Centrum Genemuiden worden bezocht. Vanwege het stijgende aantal corona-besmettingen en de daarmee gepaard gaande ziekenhuisopnames in Genemuiden en in de regio, is besloten om het Historisch Centrum Genemuiden met ingang van 6 november 2021 weer te sluiten, een situatie die voortduurde tot en met 25 februari 2022. Op de momenten dat het Historisch Centrum Genemuiden geopend was voor publiek op de zaterdagmiddagen en tijdens de Biestemærk, was de opkomst niet heel hoog te noemen. Sommigen kwamen voor een bezoek aan de expositie over 75 jaar Bevrijding op de zolder van het museum. Anderen kwamen langs om iets op te zoeken, te bekijken of gewoon voor een praatje (de inmiddels ‘vertrouwde’ gezichten).

Vanwege de langdurige sluiting van het Historisch Centrum Genemuiden in verband met het corona-virus en de daarmee verbonden beperkende maatregelen, hebben we in 2021 ook geen schoolklassen op bezoek gehad.

In 2021 heeft de werkgroep ‘Oud nieuws’ – in samenwerking met Comceptum – wederom drie afleveringen van Oud nieuws met een gevarieerd aanbod aan onderwerpen samengesteld en bezorgd bij onze donateurs. Het mooie format (kleurendruk, een wisselende afbeelding op de titelpagina, veel foto’s, wisselende maar ook vaste onderwerpen) blijft positieve reacties oproepen bij de lezers. Een mooie opsteker! Wel zullen we moeten proberen om een vaste lijn te krijgen in het tijdstip van uitgifte van Oud nieuws, zodat we tijdig berichten over het betalen van het donateursgeld kunnen bekendmaken aan onze donateurs.

Minder positief nieuws valt er te vertellen over de luiemotte. In verband met het coronavirus is de luiemotte ook voor 2021 afgelast. Hopelijk kan in 2022 de traditie worden voortgezet. In aansluiting hierop kan gemeld worden dat ook het evenement ‘Genemuiden Kamerbreed 2021’ vanwege het coronavirus geen doorgang heeft kunnen vinden. Als gevolg hiervan kwamen ook de bijdragen van de Tælkrink en het Historisch Centrum Genemuiden voor dit evenement te vervallen.

Maar er zijn ook nog positieve dingen te melden met betrekking tot de activiteiten van het Historisch Centrum Genemuiden:

In oktober en november 2021 heeft een groepje enthousiaste vrijwilligers in samenwerking met Podcastmeesters maar liefst 27 podcasts opgenomen over de historie van Genemuiden, Mastenbroek en de Olde Mesiene. Podcastmeesters is bezig de opnames te finetunen, waarna ze beschikbaar komen voor de sociale media. Het was een omvangrijke klus, maar zeker leerzaam en een stap verder op de ingeslagen weg om informatie digitaal te delen met onze doelgroepen.
In december 2021 is een begin gemaakt met de werkzaamheden voor het herinrichten van de Binnenhaven. Tot deze werkzaamheden behoorde het uitbaggeren van de haven. De Stichting Vrienden van Oud Genemuiden heeft in samenwerking met de gemeente Zwartewaterland, Tebezo en Van Dijk Containers een plan gemaakt om de resten uit het opgebaggerde havenslib te onderzoeken. Een groep vrijwilligers, ‘Binnenhaven slibteam’ genoemd, heeft dit ter hand genomen en de containers met vondsten nagezocht op bruikbare voorwerpen. Veel materiaal is boven water gekomen; van ‘leuk’ tot ‘interessant’, van ‘recent’ tot ‘ouder’ en ‘oud’. De Archeologische Werkgroep Zwartewaterland uit Hasselt heeft hierbij geadviseerd. De vondsten zijn eerst opgeslagen bij Eurom, daar schoongemaakt en hierna overgebracht naar het Historisch Centrum Genemuiden. Momenteel wordt gewerkt aan het samenstellen van een expositie in ons museum over de vondsten. Een maquette van de Binnenhaven/Westerkaai is onderdeel van de expositie, evenals een documentaire over de uitgevoerde werkzaamheden.
Een aantal vrijwilligers van de pijler ‘Historisch Centrum Genemuiden’ heeft een bijdrage geleverd aan het door de Taelkrink opgezette project ‘herdenking van 100 jaar Ramp met de veerpont’.

Gedurende het jaar 2021 hebben leden van de werkgroep ‘Onderwijs’ zich bezig gehouden met het onderwerp ‘erfgoededucatie’. Begin januari 2021 zijn wij door de gemeente benaderd om mede vorm te geven aan een door de gemeenteraad vastgesteld lesprogramma voor erfgoededucatie in de gemeente Zwartewaterland. Hierbij is ook Het Oversticht betrokken. Het bleek een moeizaam traject te zijn dat onze gemoederen danig heeft beziggehouden! Dit had te maken met uiteenlopende verwachtingen, wensen, wijze van benaderen van het onderwerp tussen onze werkgroep ‘Onderwijs’ enerzijds en de gemeente/Het Oversticht anderzijds. In gesprekken met de gemeente en Het Oversticht hebben we onze frustraties en zorgen toegelicht. Ook hebben we aangegeven dat wij bepaalde thema’s anders wensen in te vullen. Er zijn ook afspraken gemaakt over het vervolg. Afgesproken is dat wij voor groep 7/8 een les/stadswandeling gaan opzetten over de 2^e wereldoorlog. Het Oversticht maakt een voorbereidende les, die zó is ingericht dat wij er specifiek voor Genemuiden op kunnen voortborduren. Wat we voor groep 5/6 al doen, blijft ongewijzigd. De andere lessen die ons aanvankelijk al waren toebedeeld, worden ondergebracht bij andere erfgoedaanbieders in Zwartewaterland. Het laatste contact met Het Oversticht dateert van begin december 2021. Daaruit blijkt dat men daar helaas nog geen begin heeft gemaakt met het opzetten van een voorbereidende les waar wij verder op kunnen borduren.

Afsluitend voor de pijler ‘Historisch Centrum Genemuiden’ kan nog vermeld worden dat ook in 2021 weer vele voorwerpen, foto’s en documenten zijn geschonken of in bruikleen gegeven aan de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden. In de inmiddels vaste rubriek hierover in Oud nieuws wordt melding gemaakt van de nieuw ingekomen voorwerpen. Voor 2021 is het meest in het oog springend toch wel de uit de 18^de eeuw daterende zandloper, die tot de jaren 1860 aan de preekstoel in de oude Sint-Nicolaaskerk was bevestigd, en die via oud-predikant J. Vermeer in de collectie van de in Zwolle gevestigde ‘Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis’ (VORG) belandde. De VORG heeft dit voorwerp in bruikleen gegeven aan onze stichting.

Voor de werkgroep Klederdracht was 2021 een rustig jaar te noemen. Er waren geen klederdrachtpresentaties. De leden van de werkgroep kwamen wel geregeld bij elkaar in het Historisch Centrum Genemuiden voor allerhande werkzaamheden met betrekking tot klederdracht (schoonmaken/wassen, opbergen, repareren en sorteren van kleding en mutsen, die toch nog geregeld binnenkomen). Ook doen ze aan ‘thuisvlijt’: het haken van eiernetjes voor Pasen, die elk jaar weer grif verkocht worden. Verder houden de leden van de werkgroep ‘Klederdracht’ zich ook nog bezig met het schoonmaken/reinigen van delen van het museum en het bijhouden van de voorraden, zoals de koffie en de thee.

Wat de stamboomactiviteiten betreft, kan gemeld worden dat er in 2021 geen gezamenlijke activiteiten hebben plaatsgevonden. Zo nu en dan zijn er genealogische vragen van derden beantwoord. Deze komen meestal binnen via onze website. Verder kan ieder lid van de werkgroep zelfstandig stamboomonderzoek uitvoeren vanachter zijn eigen computer. Het aantal genealogische bronnen dat gedigitaliseerd wordt, groeit immers nog steeds. Vanwege de langdurige sluiting van het Historisch Centrum Genemuiden zijn er in 2021 nauwelijks fysieke contacten geweest met de vaste stamboomonderzoekers Dik van der Kolk uit Kampen en Albert Kroes uit Hasselt. Andres Post heeft via e-mail wel contact gehouden met Albert Kroes en genealogische informatie van verscheidene families met een Genemuider achtergrond uitgewisseld.

Dan is het nu tijd om de activiteiten van de Taelkrink in 2021 voor het voetlicht te brengen.

Ook voor de Taelkrink was 2021 een jaar waarin veel niet kon doorgaan, maar waarin soms ook verrassende nieuwe wegen werden gevonden.

Op 16 juni is de corona-situatie zodanig dat de Taelkrinkers samen op locatie kunnen gaan schrijven: bij de Pieperhoeve deze keer en het wordt een als vanouds gezellige avond. Een dag later, op 17 juni komen de schrijvers dan voor de eerste keer dat jaar in vergadering bij elkaar. En de agenda staat vol met activiteiten die de komende maanden gepland staan: een uitnodiging voor een optreden bij de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen (NVVH), het verzoek om mee te werken aan de Open Monumentendag, activiteiten rond Genemuiden Kamerbreed, voor 12 november wordt er een avond Veurleezn op Zolder gepland en natuurlijk gaan ook de voorbereidingen voor de Olde Oavmd over de pontramp, die gepland staat voor maart 2022, door.

De tweede vergadering is op 26 augustus. Dan is inmiddels duidelijk dat Genemuiden Kamerbreed niet door zal gaan. Voor de Open Monumentendag op 11 september 2021 is een stadswandeling langs de ANWB-bordjes samengesteld, afgewisseld met verhalen die zich afspelen op de plaatsen van de bordjes. Deze buitenactiviteit kan gelukkig, onder bepaalde voorwaarden, wel doorgang vinden en verloopt succesvol.

De derde vergadering vindt plaats op 18 oktober en dan worden er al vraagtekens geplaatst bij Veurleezn op Zolder. Later zal ook deze avond inderdaad afgelast worden, evenals het optreden voor de NVVH.

Gelukkig kan er middels e-mail en WhatsApp gemakkelijk worden gecommuniceerd want de vaste activiteiten van de Taelkrink lopen wél door: elke week staat er een ‘Best möppien’ in de Stadskoerier en ook het maandelijkse radioprogramma voor de CBO loopt door. Op 25 en 26 januari en op 14 en 15 juni vinden daarvoor opnames plaats.

Ook zoekt de Taelkrink een digitale vervanger voor Veurleezn op Zolder: Pieter Polman legt een zestal voorleesverhalen vast op film en deze worden in de weken voor kerst openbaar gemaakt. En hoewel het publiek natuurlijk wordt gemist, heeft de Taelkrink nooit eerder zoveel luisteraars gehad als op deze digitale manier…

Verder wordt er ook stug doorgewerkt aan de verhalen voor de geplande Olde Oavmd over de pontramp.

Het jaarverslag 2020 eindigden wij met de opmerking dat het jaar 2020, waarin zóveel mooie activiteiten gepland stonden, als een nachtkaars uitging. Deels geldt dat ook voor 2021, maar in dat jaar zijn óók nieuwe wegen gevonden en ingeslagen. Wegen die we in de toekomst, ook als de oude wegen hopelijk weer begaanbaar zijn, zeker niet meer zullen verlaten!

Met deze woorden wil ik het jaarverslag over 2021 afsluiten. In februari 2022 heeft de regering de meeste coronabeperkingen opgeheven. Dat is goed nieuws voor het uitvoeren van activiteiten in het jaar 2022. Voor 2022 stond en staat er weer van alles op stapel: de herdenking van de Pontramp op Biddag 2022 (in de week van 8 maart 2022), de komende expositie rond het uitbaggeren van de binnenhaven en de luiemotte. Maar voor dit alles geldt – en ik verwijs naar de zorgelijke gebeurtenissen in de Oekraïne – Deo Volente = Zo de Heere wil en wij leven! Laten we hopen en bidden dat het jaar 2022, ondanks het slechte begin in onze eigen kring en op het wereldtoneel, toch een goed en gezegend jaar mag worden voor onze Stichting!

Genemuiden, 11 maart 2022

Andres Post,

secretaris van het bestuur van de

Stichting Vrienden van Oud Genemuiden