Herdenking en onthulling monument pontramp 1922

naamloos-131-van-137-800x533

Genemuiden heeft een blijvende herinnering aan wat Sijm van Lente ‘een onvoorstelbaar drama’ noemt. Elf mensen overleefden op Biddag 1922 een overtocht met de veerpont niet. Hun namen staan sinds woensdagmiddag op een plaquette bij het Veer. “Als je er doorheen kijkt, zie je de plek waar het gebeurde”, zegt maker Co Mateboer na de onthulling.  (tekst met dank aan: GenemuidenActueel.nl)

“Het is geen feest, we moeten ingetogen zijn”, zegt Sijm van Lente rond 14.00 uur bij de petroleumkelders. De voorzitter van de Vrienden van Oud-Genemuiden loopt daar met enkele tientallen genodigden naar de pont. Tijdens deze stille tocht hadden eigenlijk de kerkklokken moeten luiden, maar vanwege een begrafenis wordt dat als niet gepast bevonden.

En dus trekt de stoet in stilte naar de pont. Daarmee varen ze naar de plek waar de pont bijna een eeuw geleden onderging. Henk Beens werpt daar een krans in het water. “De stille, zilveren rivier waar we allemaal zo van houden was toen een schuimende witte massa”, zegt Mateboer later over de omstandigheden op Biddag 1922. De kleine pont moest op gezag van de vrouw van de burgemeester, zo luidt het verhaal, toch de overtocht maken. Drie mensen overleven het ongeval, elf  mensen komen om.

Bijna honderd jaar heeft het geduurd voordat ze voorgoed worden herdacht. Al vertelt wethouder Speksnijder dat de herinneringen eigenlijk nog altijd levend zijn. “Tijdens gesprekken komt de ramp nog vaak voorbij. Het was een van de eerste verhalen die ik hoorde toen ik veertig jaar geleden in Genemuiden kwam”, aldus de wethouder, die erop wees dat tijdens het moment van de plechtigheid in Zwolle een conferentie is over waterveiligheid. Nog steeds wint de natuur het soms van de techniek, aldus Speksnijder.

Vaak met verschrikkelijke gevolgen. Zoals die rampdag in Genemuiden waarop elf mensen het leven laten. De lichamen van sommige opvarenden werden pas weken later gevonden. ”Verschrikkelijk zijn de verhalen”, zegt Van Lente daarover. “Opvarende Hellenthal klampte zich vast aan een balk en zijn vrouw hield zich vast aan zijn voeten. Beide overleefden de ramp niet. Het is bijna onvoorstelbaar wat hier gebeurd is.”

Daarbij past een ‘sober werk met toch een sterke emotioneel beeld’, vindt Mateboer. Handen reiken daarop nog net boven het water. “Niks passend bij de omgeving, niks vriendelijk”, zegt Mateboer over het karakter van zijn werk. Recht aan de ramp van honderd jaar geleden doet het wel. De elf namen zijn erop gegraveerd. Familieleden van de slachtoffers waren woensdag bij de plechtigheid aanwezig.

Als Mateboer klaar is met zijn toespraak, wakkert de toch al stevige wind harder aan. Alsof het zo moest zijn. Op de achtergrond vaart de pont weer naar de overkant. Voor veel Genemuidenaren net zo’n vanzelfsprekendheid als ademen. De maquette aan het veerhoofd toont voor altijd dat niets vanzelfsprekend is in het leven. Ademen niet, een veilige overtocht op de pont ook niet altijd.

Na afloop gaan de genodigden naar het Historisch Centrum. Daar is de komende tijd een expositie over de pont en de ramp te zien. De Stichting Vrienden van oud-Genemuiden biedt het herdenkingsteken bij het veer aan aan de Genemuider bevolking. Dit als onderdeel van het veertigjarig bestaan.

Klik hier voor de video van Pieter Polman

Klik hier voor de foto’s van dit bijzondere moment